تلسکوپ فضایی هابل
تلسکوپ فضایی هابل
پر هزینه ترین و پیچیده ترین دستگاه ساخت بشر در تاریخ ( 4/2/1369 ه ق ) (آوریل سال ۱۹۹۰ میلادی)رهسپار فضا شد تا گستره ی دید انسان خاکی را به ژرفنای کیهان و مرزهای جهان هستی بکشاند و از رمز و راز اختران و کهکشان ها پرده بردارد .
این دستگاه بسیار شگفت انگیز هابل نام گذاری شده است . تلسکوپ بسیار پیشرفته ای که نزدیک به 3 میلیارد دلار هزینه در بر داشته است . هابل قرار بود مدت ها قبل تر از این تاریخ توسط فضاپیمای دیسکاوری به فضاحمل و در مدار زمین قرار گیرد ولی در آخرین لحظات به علت نقص فنی کوچکی پرتاب فضاپیما متوقف شد .
وهفت بار دیگر نیز پرتاب آن به تعویق افتاد زیرا ناسا که مسئول این پروژه عظیم بود حاضر به قبول هیچگونه خطری برای تلسکوپ 3 میلیارد دلاری خود نبود .
هابل در طول این سالها با نمایان کردن جلوه‌های شگفت‌انگیزی از عالم ، به سوالات بسیاری پاسخ گفت.
متن کامل را در ادامه مطلب بخوانید
تلسکوپ فضایی هابل
پر هزینه ترین و پیچیده ترین دستگاه ساخت بشر در تاریخ ( 4/2/1369 ه ق ) (آوریل سال ۱۹۹۰ میلادی)رهسپار فضا شد تا گستره ی دید انسان خاکی را به ژرفنای کیهان و مرزهای جهان هستی بکشاند و از رمز و راز اختران و کهکشان ها پرده بردارد .
این دستگاه بسیار شگفت انگیز هابل نام گذاری شده است . تلسکوپ بسیار پیشرفته ای که نزدیک به 3 میلیارد دلار هزینه در بر داشته است . هابل قرار بود مدت ها قبل تر از این تاریخ توسط فضاپیمای دیسکاوری به فضاحمل و در مدار زمین قرار گیرد ولی در آخرین لحظات به علت نقص فنی کوچکی پرتاب فضاپیما متوقف شد .
وهفت بار دیگر نیز پرتاب آن به تعویق افتاد زیرا ناسا که مسئول این پروژه عظیم بود حاضر به قبول هیچگونه خطری برای تلسکوپ 3 میلیارد دلاری خود نبود .
هابل در طول این سالها با نمایان کردن جلوه‌های شگفت‌انگیزی از عالم ، به سوالات بسیاری پاسخ گفت.
اگرچه چندسال اول ماموریت هابل به دلیل وجود پاره‌ای از مشکلات اپتیکی در ابزارهایش، خیلی درخشان نبود، ولی با انجام اولین ماموریت تعمیر و رسیدگی، این تلسکوپ به وضعیت مطلوب رسید و در خدمت دانشمندان دنیا قرار گرفت.
آخرین ماموریت تعمیراتی هابل (ماموریت تعمیر 3B) در سال ۲۰۰۲ میلادی انجام شد. در این ماموریت با تعویض بخش‌هایی از تلسکوپ فضایی، کارایی آن به میزان زیادی افزایش یافت. در این ماموریت صفحات خورشیدی تلسکوپ فضایی که آسیب دیده بودند، تعویض شدند. منبع تغذیهٔ نیروی الکتریکی که انرژی تلسکوپ را فراهم می‌کرد به کلی تعویض شد و برای این کار برق تلسکوپ فضایی برای اولین بار در فضا قطع شد و ارتباطش با مرکز کنترل و فرماندهی روی زمین هم همینطور. همچنین در این مأموریت، دوربین فروسرخ NICMOS که به دلیل مشکل سیستم خنک‌کننده بلااستفاده مانده بود، تعمیر و راه‌اندازی شد.
علاوه بر همهٔ این اصلاحات مهندسان ناسا (NASA: سازمان فضایی ایالات متحده آمریکا) دوربین بسیار قوی جدید خود را موسوم به «دوربین پیشرفتهٔ نقشه برداری» (Advanced Camera for Surveys) را روی تلسکوپ فضایی نصب کردند. عکسهای خارق العادهٔ این دوربین، تا مدتها مورد بحث مجامع علمی جهان بود.
تلسکوپ فضایی هابل هم مانند بسیاری از ماموریتهای فضایی موفق دیگر بیشتر از آنچه که پیش‌بینی می‌شد، کار کرده‌است و زمزمه‌ها دربارهٔ بازنشستگی‌اش به گوش می‌رسد. در مورد زمان پایان کار هابل و چگونگی پایان کارش حرفها متفاوت است. اما چیزی که آشکار است این است که تا تلسکوپ فضایی بعدی آمادهٔ رفتن به فضا نباشد، این اتفاق نمی‌افتد.
نقش مهم هابل در رصد کهکشان ها
این تلسکوپ فضایی با ارسال تصاویری شفاف ، دقیق و بی نظیر ،انقلابی عظیم در دانش ما نسبت به کیهان ایجاد نموده است.ما به واسطه هابل توانستیم به گذشته های دور (اندک زمانی پس از مه بانگ) سفر کنیم و ژرف ترین نگاه را به کیهان بیاندازیم . تلسکوپ فضایی هابل در ارتفاع 575 کیلومتری از سطح زمین هر 97 دقیقه یک بار به دو آن می گردد.
اگرچه که قطر آینه اصلی تلسکوپ هابل 2.4 متر است و در مقایسه با رصد خانه های غول پیکر زمینی تلسکوپی متوسط محسوب می شود،اما از آنجا که در ورای جو زمین قرار دارد و از هر گونه آلودگی نوری و یا آشفتگی جوی به دور می باشد ،دارای کارایی بیشتری است.به علاوه اپتیک بسیار دقیق به همراه تجهیزات بسیار پیشرفته جانبی و ثبات موقعیت آن در فضا ، از مزایای دیگر این تلسکوپ است.
همین طور که پیش از این نیز اشاره شد،تیمی به سرپرستی دکتر بهرام مبشر(دانشمند کیهان شناس ایرانی و همچنین نماینده سازمان فضایی اروپا در موسسه تلسکوپ فضایی هابل) موفق شدند با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل ژرف ترین تصویر کیهان را از دور ترین کهکشانی که تاکنون شناخته شده است، بدست آورند.
علاوه بر این تلسکوپ هابل با استفاده از روش طیف نگاری، موفق شده تا اتم های بنیادی سازنده جو سیارات را در فراسوی خورشید آشکار سازد؛ یکی از مشکل ترین سنجش هایی که پیرامون جستجوی حیات در خارج از منظومه شمسی صورت گرفته است.
هابل به همراه رصد خانه پرتو گامای کامپتون، رصد خانه پرتو ایکس چاندرا و تلسکوپ اسپیتزر ، چهار تلسکوپ فضایی اصلی سازمان فضایی ناسا را تشکیل می دهند.
سازمان فضایی ناسا هم اکنون مشغول تصمیم گیری پیرامون ادامه فعالیت تلسکوپ فضایی هابل می باشد و بزودی مشخص خواهد شد که آیا ماموریت SM4 occurs برای نصب دو ابزار جدید به نام طیف نگار کیهان و دوربین میدان دید باز 3 انجام خواهد شد یا خیر؟اگر پاسخ مثبت باشد بدون تردید باید منتظر داده های آتی این تلسکوپ باشیم که به طور قطع بار دیگر دانش ما را نسبت به فضای اطراف مان دگرگون خواهد نمود، در غیر این صورت تلسکوپ فضایی هابل پس از 16 سال فعالیت مستمر باز نشسته شده و به عنوان یکی از بزرگترین اختراعات بشری در درک بهتر از کیهان، برای همیشه در تاریخ ستاره شناسی جاودان خواهد شد.
در حال حاضر مرکز پرواز های فضایی گادارد سازمان فضایی ناسا در گرینبلت ایالت مری لند مسئولیت هدایت مداری روزانه این تلسکوپ و اجرای ماموریت های تعمیر اتی و مدیریت برنامه های هابل را بر عهده دارد.موسسه علمی تلسکوپ فضایی(زیر نظر سازمان فضایی ناسا) در بال تیمور ایالت مری لند به همراه انجمن تحقیقات دانشگاهی ستاره شناسی، مسئولیت اجرای برنامه های تلسکوپ هابل را بر عهده دارند.
